ACTIVIDADE 10. XOGUEMOS A SER CIENTÍFICAS E CIENTÍFICOS NA MEDICINA E NA PESCA
Actividade dirixida ao alumnado a partir de 8 anos.
Obxectivos
- Simular, utilizando o xogo, como é o traballo dunha científica ou dun científico na medicina e na bioloxía ou ciencias mariñas.
- Achegar a investigación con proxección internacional, pero feita na nosa contorna ó sistema educativo non universitario.
- Reforzar a natureza cooperativa da investigación e o desenvolvemento de programas informáticos.
- Medir a superficie e lonxitude de células ou tumores en imaxes.
Desenvolvemento
O CiTIUS, en colaboración co Complexo Hospitalario de Santiago de Compostela (CHUS), a Universidade de Vigo, o Instituto de Investigacións Mariñas (IIM-CSIC) e Instituto Español de Oceanografía (IEO-CSIC) do Consello Superior de Investigaciones Científicas (CSIC), comparte con vós os programas CystAnalyser e STERapp (nestes enlaces está a versión orixinal dos programas de investigación que están dispoñibles a toda a comunidade científica), realizados maioritariamento no CiTIUS, pero utilizados habitualmente no CHUS e no IIM e IEO para realizar investigación no ámbito da medicina e da xestión sostenible da pesca, respectivamente.
No obradoiro usas unha versión algo simplificada no caso do CystAnalyser e unha versión cunha configuración por defecto no caso do STERapp, que se comenta máis adiante como descargar.
Ademais dos instaladores de ambos programas, proporciónase información e material para explicar como é o traballo cotián do persoal de investigación no laboratorio.
Deste xeito, as nenas e nenos poderán experimentar o traballo profesional da investigación neses ámbitos da ciencia.
Relación
Matemáticas, bioloxía ou ciencias naturais, e inglés (porque o inglés e a lingua franca para a comunicación internacional na ciencia e, polo tanto, a interface gráfica dos programas está en inglés).
O CystAnalyser e o STERapp son dúas aplicacións informáticas de investigación publicadas en foros científicos internacionais e que se ofrecen á comunidade científica para o seu uso na investigación, sen propósito comercial.
Ambos programas realizáronse maioritariamente no CiTIUS, en colaboración con institucións de investigación públicas de Galicia. Ambas aplicacións teñen unha interface gráfica intuitiva para a interacción e, en esencia, serven para medir e contar obxetos nunha imaxe automáticamente.
Neste caso, fan esta operación en imaxes de microscopía de gónadas (o aparello reproductor) dos peixes (STERapp) e imaxes de microscopía de fígado e riles de ratos (CystAnalyser).
O obxectivo desta actividade é utilizar estos productos de investigación na aula para achegar ó alumnado o traballo que fai diariamente o persoal investigador nas área da biomedicina e a bioloxía mariña destes centros de investigación. Tamén se pretende comprender o funcionamento interno destes programas.
Material aportado para a actividade
-
- Vídeo de Rosario Domínguez Petit, bióloga e investigadora do IEO, e Sonia Rábade Uberos, bióloga e investigadora no IIM. Vídeo sobre a importancia da xestión dos recursos mariños e como é o seu traballo no IEO para contribuir a sostenibilidade dos mares.
- Vídeo de Adrián Cordido, actualmente investigador na Escola de Medicina da Universidade de Yale. Vídeo sobre enfermidades xenéticas que explica os métodos de investigación no ámbito da bioloxía molecular. Ate o ano 2022, investigador no Laboratorio NefroCHUS do IDIS (Instituto de Investigación Sanitaria de Santiago de Compostela), situado no CHUS.
- Instrucións para descargar e instalar CystAnalyser e STERapp nun ordendador con sistema operativo Windows, así como os seus manuais de uso.
- Imaxes exemplo para usar con ambos programas, cedidas polo CSIC e o CHUS.
A continuación algúns trucos rápidos para usar CystAnalyser e STERapp con obxetivos didácticos que os relacionan coas materias da educación primaria e secundaria.
Ambos programas teñen a interface gráfica en inglés, co obxetivo de amosar ó alumnado a importancia deste idioma como lingua franca para a ciencia.
Como a interface é moi sinxela (está deseñada para que a usen persoas sen coñecementos de informática), supoño que non será unha dificultade importante para o alumnado.
As versións de CystAnalyser e STERapp que se proporcionan son practicamente iguais ás utilizadas na investigación, simplemente se incorporou unha configuración por defecto, no caso de STERapp, e se eliminaron algunhas funcionalidades superfluas para un propósito educativo, no caso de CystAnalyser.
Estas son as seccións que atoparás nesta actividade: