POEMAS DE METRO ITALIANO: SONETOS
No os engañen las rosas, que a la Aurora
diréis que aljofaradas y olorosas
se le cayeron del purpúreo seno:
manzanas son de Tántalo y no rosas,
que después huyen del que incitan ahora
y solo del Amor queda el veneno.
No campo do soneto, Góngora é menos innovador que no das letrillas, os romances e os poemas extensos: predomina a imitación ou a tradución embelecedora dos modelos.
Nel ten cabida a materia amorosa, con presenza do carpe diem e a descrición da dama, e imitacións de Garcilaso, Tasso, Sannazaro e Herrera.
Pero tamén escribe sonetos morais relacionados coa fugacidade do tempo e o desengano, encomiásticos, satíricos e burlescos e parodias mitolóxicas.
Algúns dos seus sonetos son case tan temperáns como os romances e as letrillas (o primeiro data de 1582), e Góngora escribiunos baixo unha acusada influencia do petrarquismo.
Son poemas tan coñecidos como «De pura honestidad templo sagrado», «Tras la bermeja Aurora el Sol dorado», «Al tramontar del sol la ninfa mía», «Oh claro honor del líquido elemento» ou «La dulce boca que a gustar convida». Neles o tema amoroso acada unha salientable compoñente descritiva.
Existe unha certa tendencia ao paralelismo, en poemas que poden considerarse relativamente claros. Unha das mellores mostras de poema descritivo e paralelístico é «Oh excelso muro, oh torres coronadas».
Simetría construtiva
En relación coa simetría construtiva, pódese sinalar a abundancia de poemas nos que a correlación determina a arquitectura da composición, como sucede en «Suspiros tristes, lágrimas cansadas», «Mientras por competir con tu cabello» e «Ni en este monte, este aire, ni este río».

Certos sonetos burlescos de Góngora atópanse entre os mellores desta forma poética; pode citarse a chamada «elexía culticómica» dedicada a Xúpiter, «Tonante monseñor, ¿de cuándo acá».
Outros relacionánse coa polémica anticultista, como a resposta ás censuras recibidas «Pisó las calles de Madrid el fiero»; ou coas súas enemistades literarias, a invectiva contra Quevedo «Cierto poeta, en forma peregrina», cando lle concederon o Hábito de Santiago.
Se cadra é menos coñecida a faceta de Góngora como autor de poemas morais, escritos tardíamente, como ocorre en «Mariposa, no solo no cobarde», «En este occidental, en este, oh Licio» e «Menos solicitó veloz saeta».