VIDA E LITERATURA

«Sin andar a buscar para cada verso tantas metáforas de metáforas […] Cosa que ha destruido gran parte de los ingenios de España, con tan lastimoso ejemplo que poeta insigne que, escribiendo en sus fuerzas naturales y lengua propia […] fue leído con general aplauso y, después que se pasó al culteranismo, lo perdió todo»
Como Luis de Góngora, Lope de Vega naceu na segunda metade do século XVI e formou parte da primeira xeración de poetas líricos do Barroco.
Esta figura, coñecida no seu tempo cos sobrenomes de «Fénix dos enxeños» e «Monstro de natureza», xoga un papel determinante non só na lírica española das primeiras décadas do XVII, senón tamén na configuración da chamada «comedia nueva» e na evolución dos distintos xéneros de prosa idealista.
Lidera, xunto a Góngora, a implantación do romanceiro novo, en particular na modalidade mourisca. Destacado pola súa poesía amorosa e tamén pola presenza da metaliteratura nos seus versos, posúe un importante corpus de epístolas, no que se manifesta de xeito exemplar unha «crítica literaria» que comeza a debuxar os seus perfís nesta época, alentada polas polémicas.
Perseguiu como ninguén a fama no xénero épico, que na súa obra descobre tódolos matices: desde a vertente relixiosa popular ata a versión paródica e desmitificadora de La Gatomaquia.
Representante da tradición castelá, devoto da figura eminente de Garcilaso de la Vega e abandeirado da claridade na expresión literaria, en contra da nova poesía cultista de Góngora, escribiu poemas variados e tinguidos de ecos biográficos manifestos a través de distintas máscaras poéticas, en particular o xenial heterónimo «Tomé de Burguillos», co que asina o último dos seus volumes líricos, en 1634, un ano antes da súa morte.
En Lope, como en ningún outro poeta do período, esfúmanse os límites entre vida e literatura:
«Haced vos con mi amor que yo no sienta, / que yo haré con mi pluma que no escriba».
1562
Nace en Madrid, nunha familia da montaña santanderina.
¿1570-1574?
Estuda con Vicente Espinel e no Colexio Imperial dos Xesuítas, en Madrid.
¿1575-1580?
É posible que estudase na Universidade de Alcalá.
¿1583-1584?
Comeza a súa relación con Elena Osorio, que remata entre os anos 1586 e 1587.
1583
Alístase nunha escuadra con destino aos Azores, ao mando do marqués de Santa Cruz.
1587
Sofre unha condena de oito anos de desterro, por difundir libelos contra Elena Osorio, «Filis», quen deixa a Lope por un amante máis rico. Foxe con Isabel de Urbina, o que provoca un proceso polo rapto.
1588
Contrae matrimonio con Isabel de Urbina. Embárcase na Armada Invencible.
1588-1590
Estadía en Valencia, onde contacta con dramaturgos como Rey de Artieda, Gaspar de Aguilar e Guillén de Castro.
1590
Establécese en Toledo, onde entra ao servizo do duque de Alba (1591-1595). Por esta época puido redactar La Arcadia, novela pastoril.
1595
Morte de Isabel de Urbina e a filla de Lope, Antonia. Regreso a Madrid.
1596
Coñece a Micaela Luján, «Camila Lucinda» nos seus versos, esposa dun emigrado a Perú.
1598
Publica La Arcadia, Prosas y versos, y Dragontea. Casa, en segundas nupcias, con Juana de Guardo.
1599
Escribe o Isidro. Poema castellano, pertencente á épica relixiosa.
1602
Imprime La hermosura de Angélica con otras diversas rimas.
1604
Publica El peregrino en su patria, novela bizantina, as Rimas e a primeira parte das súas comedias.
1605
As Flores de poetas ilustres recompiladas por Espinosa conteñen xa algunhas composicións de Lope. Comeza a súa relación co Duque de Sessa, Luis Fernández de Córdoba, co que actúa como secretario.
1609
É nomeado membro familiar do Santo Oficio da Inquisición. Publica a Jerusalén conquistada. Epopeya trágica; e reedita as Rimas co Arte nuevo de hacer comedias. Imprime a Segunda parte de comedias.
1612
Publica Pastores de Belén. Prosas y versos divinos e os Cuatro soliloquios.
1613
Morre o seu fillo Carlos Félix, a quen dedica «Este de mis entrañas dulce fruto». Falece Juana de Guardo, a súa segunda esposa.
1614
Ordénase sacerdote e publica as Rimas sacras.
1615
Envía a Góndola a súa «carta echadiza». Asiste en Burgos ás vodas de Ana de Austria con Luis XIII, e de Isabel de Borbón con quen será o rei Filipe IV.
1616
Inicia a súa relación con Marta de Nevares, nomeada como «Amarilis» ou «Marcia Leonarda» na súa literatura.
1617
Difúndese a Spongia de Torres Rámila contra Lope.
1618
Divúlgase unha replica na súa defensa: a Expostulatio Spongiae.
1619
Publica a Docena parte de comedias, onde figura Fuente Ovejuna.
1620
Fracasa no seu obxectivo de converterse en cronista real. Organiza a xusta poética en honor de San Isidro, na que xorde o pseudónimo, logo heterónimo, de Tomé de Burguillos.
1621- 1624
Publica as chamadas Novelas a Marcia Leonarda en dous volumes misceláneos: La Filomena e La Circe. As súas polémicas con Cervantes e Góngora remóntanse a esta época.
1625
Leva á imprenta Triunfos divinos con otras rimas sacras.
1626
Imprime os Soliloquios amorosos de un alma a Dios.
1627
Publica Corona trágica, que envía ao papa Urbano VIII, quen lle concede o doutoramento en Teoloxía e o hábito da Orde de Malta.
1630
Difunde o Laurel de Apolo, catálogo crítico dos poetas do seu tempo. Nunha carta datada a finais de ano, confesa ao Duque de Sessa que desexa abandonar o teatro.
1631
Remata a comedia El castigo sin venganza.
1632
Morre Marta de Nevares, quen antes quedara cega e tola, como se evoca na égloga «Amarilis». Lope recrea poeticamente a tristura derivada da perda: «No quedó sin llorar pájaro en nido, / pez en el agua ni en el monte fiera, / flor que a su pie debiera haber nacido / cuando fue de sus prados primavera».
- Publica a «acción en prosa» La Dorotea, cando conta con 70 anos. Compón a «Epístola a Claudio».
- Escribe os poemas «Huerto deshecho» e «Amarilis».
1634
Publica o último volume poético en vida, o cancioneiro paródico Rimas humanas y divinas del licenciado Tomé de Burguillos.
1635
O 27 de agosto, morre en Madrid. As súas honras fúnebres convértense en testemuña do aprecio popular que inspira a súa figura.
1637
Publícase, de forma póstuma, o derradeiro libro de poesía preparado por Lope: La vega del Parnaso, con comedias e formas líricas variadas.

Retrato de Lope de Vega, Imaxe do fondo antigo da Biblioteca da Universidad de Sevilla